Petrol Nedir ve Nasıl Elde Edilir?

Petrol, kömür ve doğal gaz gibi bir fosil yakıtıdır. Denizde ya da karada milyonlarca yıl önce yaşamış bitki ve hayvan kalıntılarından oluşur. Bu canlılar öldüklerinde üstleri çamur ve kum katmanlarıyla örtülmüş, bu katmanlar zamanla kayaya dönüşmüştür. Sonunda kayanın ağırlığı, bakterilerin ısısı ve aktiviteleriyle birleşerek hayvan ve bitki kalıntılarını petrole çevirir (ve doğal gaza). Petrol sert katmanların derinliklerinde sünger gibi gözenekli kayaların deliklerine dolar.

Petrol arama

Petrol şirketleri, deniz yatağının ya da bir zamanlar denizle kaplı olan karaların altında petrol arar. Petrol bulunmaya en uygun kayaç tipleri tanımlandıktan sonra test kazılan başlar. Çıkarma bölgesine petrol sondaj kulesi dikilir. Kulenin altında dizel motorla çalışan büyük bir delgi bulunur. Delinen çukur derinleştikçe delgi uzatılır. Delginin ucundaki noktaya gem denir. Bunlar, güçlendirilmiş çelikten yapılır. Hatta çok sert kayalan kesmek için üzerine elmaslar da eklenir. Gemi soğuk tutmak için sulu bir çamur delgi borularından pompalanarak
deliklerden tekrar dışarı çıkması sağlanır. Eğer petrol bulunursa delginin açtığı delikten dışarı fışkırır. Daha sonra burası bir maden kuyusuna dönüşür.

Deniz yatağının altında petrol bulunduğunda, delgi ve sondaj kulesi petrol kuleleri şeklinde donatılır. Bazı petrol kuleleri suda yüzerken, bazıları da ayaklarla deniz yatağına sabitlenir. Suya yansı batmış kuleler, depolanna su verilerek dengede tutulur. Kule tipinin seçiminde deniz yatağının durumu, suyun derinliği ve hava koşullan etkilidir. Doğal gaz için kullanılan kuleler de petrol için kullanılan kulelere benzer.

Petrol kuyusundan çıkan petrol ham petroldür. Ham petrolün akışını kontrol altına almak için pompalar yerleştirildikten sonra petrol, kuyudan borular aracılığıyla gemi, tren ya da tankerlere pompalanır ve rafineriye taşınır. Doğal gaz hem karadaki hem de denizdeki kuyulardan elde edilir. Gaz hâlindeyken boru hatlarıyla, sıvı hâldeyken de tankerlerle taşınır.

Rafineride

Rafineride ham petrol, ayrıştırmak damıtma adı verilen bir işlemle çeşitli maddelere ayrıştırılır. Bu, uzun bir damıtma kulesinde oluşur. Ham petrol, sıvıların çoğu yok olana ve gaza dönüşene kadar ısıtılır. Bu buharlar havaya yükselir, soğur ve değişik derecelerde yeniden sıvıya dönüşür. Değişken seviyelerde kuleden dışarı çıkar. Daha kalın ve ağır sıvılar parçalama adı verilen bir işlemle petrol ve hafif yağ hâline getirilir.